Elke vrijdag ging ons gezin naar Hoorn om het weekend op de boot door te brengen. Als je pech had gingen we op de fiets, als je mazzel had per trein. En negen van de tien keer gingen we dan, voordat we naar de haven gingen, op visite bij tante Annie. Tante Annie woonde daar met een heel oude opa die ik niet anders heb gezien dan sigaren rokend in een stoel. Het interieur bij tante Annie was stil blijven staan in de tijd. Donker eiken, zware fauteuils met over de hoofdeinden een gehaakt kleedje. We werden altijd hartelijk onthaald en uit de koelkast werd sinas getoverd waar meestal de prik al een tijdje vanaf was. Mijn broer en ik waren nog kinderen en gingen daarom gewoon mee. Dat hoorde zo, af en toe ging je op familiebezoek. De oude opa zei nooit zoveel, tante Annie daarentegen was altijd gezellig vrolijk en wist regelmatig nog een goeie bak te vertellen. Toen wij groot genoeg waren om niet meer mee te gaan naar de boot, stopte ook mijn bezoekjes aan tante Annie. Het overlijden van de heel oude opa is volledig langs mij heengegaan. Tante Annie verhuisde toen ze niet meer kon naar een verzorgingstehuis waar ook zij uiteindelijk overleden is. Het levensverhaal van tante Annie heb ik later pas gehoord en begrepen. Toen had ik spijt dat ik haar niet ben blijven opzoeken.
Tante Annie werd geboren in 1921 en was een zus van mijn opa Van Viegen. Eigenlijk heette ze Annechien, maar iedereen noemde haar Annie. Op haar 27e trouwde ze met haar grote liefde Henk Pietersma. Het was in de tijd dat mensen ‘moesten’ trouwen omdat er een kindje op komst was. Een huis hadden ze nog niet, Henk en Annie verbleven op een bovenkamer in het ouderlijk huis van tante Annie in Hoorn. Het huwelijk was nog maar zeven weken een feit, toen een noodlottig ongeval Henk fataal werd. De auto waarin hij als bijrijder zat belandde aan een dijk tegen een boom. Ineens was tante Annie weduwe. Het kindje van hen beiden werd te vroeg geboren overleed al na een paar uur.
Waar je tegenwoordig zelf beslissingen neemt, was dat vroeger wel anders. Het pasgeboren meisje werd direct bij tante Annie weggehaald zonder dat ze het ooit gezien heeft. In die tijd werden er geen akten opgemaakt en het kindje heeft nooit een naam gekregen. Mijn opa vertelde mij later dat hij er stiekem een foto van gemaakt had. Dat was heel ongebruikelijk en ik geloof zelfs dat niemand dat mocht weten. Tante Annie bleef bij haar ouders wonen en heeft nooit een eigen huis gehad. Toen haar moeder overleed bleef zij achter bij haar vader die allesbehalve gezellig was. Ondanks zijn losse handen bleef tante Annie bij hem wonen.
Het verbaasde mij niet toen ik hoorde dat tante Annie lange tijd depressief geweest is. Ze kreeg medische ongemakken die haar zelfvertrouwen geen oppepper gaven. Als klein meisje loenste ze al. Bang gemaakt dat ze een operatie niet zou overleven heeft ze dit uitgesteld tot ze volwassen was. Van haar vader kreeg ze geen steun en ondanks de operatie is ze altijd een beetje blijven loensen. Ik weet niet of er toen al vlotte brilmonturen bestonden maar haar heb ik er nooit mee gezien. Als jong meisje had ze een ziekenfondsbrilletje en later één die ook niet echt flatteerde. In die tijd dacht men dat ‘shocktherapie’ kon helpen tegen depressies. De heftige behandeling resulteerde erin dat tante Annie één arm nooit meer omhoog kon krijgen. Al met al maakte het haar onzeker. Hoe gek, dat ik dit als kind nooit meegekregen heb. Ik vermoed dat ze dit compenseerde met haar humor. Tante Annie was altijd vrolijk als wij er waren. Nooit gemerkt dat ze zo lang antidepressiva heeft geslikt.
Haar leven lang heeft tante Annie hard gewerkt. Lange tijd in de huishouding bij een bakker in Zeist waar ze de verzorging van vier kinderen op zich nam. De baan die ze zelf het allerleukst vond, was die van koffiejuffrouw bij de PTT. Ze vond het er geweldig. Verder heeft ze nog de HBS schoongemaakt en was ze jarenlang in dienst als gezinshulp bij families waarbij dit nodig was. Ze kwam in dienst als moeder ziek was of niet in staat het gezin te verzorgen. Tante Annie poetste, kookte en verzorgde de kinderen. Ze was gek met ze en dat uitte zich ook in het feit dat ze altijd kleertjes voor ze maakte en verstelde. Voor officiële instanties is tante Annie altijd ‘mevrouw Pietersma’ gebleven. In Hoorn stond ze bekend als ‘Annie Viegen’. Het voorvoegsel ‘van’ werd voor het gemak weggelaten. Onze tante Annie was een begrip in Hoorn en altijd als zij ergens fietste, waren er wel kinderen die haar nariepen. ‘Dag tante Annie!’
De liefde heeft tante Annie nooit meer aangedurfd. Er waren af en toe wel kandidaten, maar als het serieuzer werd, haakte ze af. Ze had ze lange tijd verkering met Chris die stotterde. Ook een badmeester passeerde de revue. Toen ze eens ging schaatsen met een leukerd, knapte ze subiet af omdat deze een hoed ophad tijdens de tocht. Ze was nog best kritisch. Haar onzekerheid en besluiteloosheid hebben er vast voor gezorgd dat ze nooit hertrouwd is, ondanks dat hier best gelegenheid voor was. Met haar vriendin Nel ging ze regelmatig ‘een Bessie’ drinken in de Posthoorn. Met haar vond ze gezelligheid en kon ze lachen. Tante Annie kreeg regelmatig bezoek, maar zelf kwam ze eigenlijk nooit buiten Hoorn. Ik kan me niet herinneren dat ze ooit op een verjaardag of jubileum geweest is bij onze familie in Zaandam. Wel kwam ze regelmatig bij mijn opa en oma toen deze nog in Hoorn woonden. Ze paste op mijn nichtjes en zong liedjes met ze toen ze klein waren.
Tante Annies moeder is 86 jaar geworden. Haar vader (in mijn herinnering een oude rokende opa) nog veel ouder; 92! En hij was geen leuke man. Hoe oud tante Annie ook was, ze werd kort gehouden door haar vader, die ook nog weleens een klap uitdeelde. Vriendjes van tante Annie kregen geen schijn van kans bij hem. Vast en zeker omdat hij het zelf veel te fijn vond om zijn dochter als huishoudster te hebben. Tante Annie deed alles voor hem. De eeuwig besluiteloze tante Annie cijferde zichzelf altijd weg. Ze sprong nooit eens uit de band en kocht altijd dingen die goedkoop waren. Vooral van die ellendige rotschoenen, terwijl ze al zo slecht liep.
Toen de ouders van tante Annie niet meer leefden, was ze zelf ook al aardig op leeftijd en het huishouden viel haar steeds zwaarder. Mijn tante Ank stond gelukkig altijd voor haar klaar en kon haar weer laten lachen na een depressie. Toen het echt niet meer ging is tante Annie op 72-jarige leeftijd naar een bejaardenhuis verhuisd waar ze gelukkig nog fijne jaren heeft gehad. Daar fleurde ze op. Ze had het er gezellig en was altijd goedgemutst. Eindelijk was zij het die liefdevol werd verzorgd. Als tante Ank belde omdat ze langs wilde komen zei tante Annie “kom maar op dinsdag hoor, want dan zijn er kroketjes voor een kwartje”. Ze was gek op lekker eten, wat standaard om 12.00 uur werd het geserveerd en voor haar het hoogtepunt van de dag was.
Met haar schoonfamilie Pietersma heeft tante Annie altijd contact gehouden. De foto van haar overleden kindje heeft ze altijd bewaard. Toen mijn nicht hoorde dat ik over tante Annie wilde schrijven, stuurde me ze prachtige documentjes en foto’s die bewaard zijn uit haar nalatenschap. Haar trouwkaart, de rouwkaart van haar man en afbeeldingen uit gelukkiger tijden die maar zo kort mochten duren. Voor het eerst zag ik de foto van het prachtige kindje. Ogenschijnlijk slapend alsof er niets aan de hand was. De fijne herinneringen aan tante Annie bewaren wij allemaal. Tante Annie; haar leven lang gezorgd en verzorgd. Ze is 89 jaar geworden. Als ik een podium had, zou zij hem zeker postuum verdienen. Voor nu heb ik alleen een piepklein zeepkistje in de aanbieding.